Den Haag, 1 november 2022
Vandaag presenteert De Nieuwe Denktank haar onderzoeksrapport officieel voor de pers in Nieuwspoort Den Haag met medewerking van Pieter Omtzigt, Leen Hordijk, Alien van Zijtveld en Sjaak Spranger.
Twee van de redacteuren van het rapport, Marinus den Hartogh en Quinten Pluymaekers, zullen de onderzoeksresultaten kort toelichten.
Daarna zullen Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt, oud-voorzitter Leen Hordijk van het adviescollege ‘Meten en Berekenen Stikstof’, Sjaak Spranger, biologische boer en voorzitter Stichting Duinboeren, en Alien van Zijtveld, boerin en secretaris van Agractie Nederland, op het rapport reageren en met elkaar in discussie gaan. Na afloop is er gelegenheid tot het stellen van vragen.
Voor de pers zijn er gratis recensie-exemplaren van het rapport beschikbaar. De inleiding en samenvatting van het onderzoeksrapport zijn hier na te lezen. Het volledige rapport is in de boekhandel verkrijgbaar of te bestellen via de website van DND.
Over de sprekers:
Marinus den Hartogh is geoloog en voorzitter van De Nieuwe Denktank
Quinten Pluymaekers is jurist en lid van het curatorium van De Nieuwe Denktank
Pieter Omtzigt is onafhankelijk Tweede Kamerlid
Leen Hordijk was voorzitter van het adviescollege ‘Meten en Berekenen Stikstof’ en emeritus hoogleraar van Wageningen Universiteit
Sjaak Spranger is biologische boer en voorzitter van de Stg. Duinboeren, een groep van 200 boeren die wonen en werken rond Natura2000-gebied Loonse en Drunense Duinen
Alien van Zijtveld heeft samen met haar man een melkveebedrijf in Rouveen en is daarnaast secretaris van Agractie Nederland
Aanleiding
De Nieuwe Denktank deed het afgelopen jaar intensief onderzoek naar stikstof. De denktank sprak tientallen betrokkenen, deed onderzoek en ontrafelde het stikstofbeleid van de kabinetten Rutte III en IV en vroeg zich af of het stikstofbeleid noodzakelijk is om ‘de natuur te redden’, ‘schoon drinkwater uit de kraan’ te garanderen en ‘de transitie te maken naar een natuurinclusieve landbouw’, zoals de regering zegt.
Het onderzoeksrapport van De Nieuwe Denktank “Stikstof: Van technocratische tunnelvisie naar realistisch rentmeesterschap” legt bloot dat we – niet geheel verrassend – precies het land krijgen waarop de regering aanstuurt: een land waar gemodelleerde stikstofdepositie wordt gereduceerd. En daar blijft het ook bij. Er zijn geen redenen om aan te nemen dat het stikstofbeleid leidt tot een florerende natuur, natuurinclusieve landbouw of schoon drinkwater. Er zijn wel aanwijzingen dat dit beleid juist leidt tot het tegengestelde.
Wanneer je bijvoorbeeld specifieke verschijningsvormen van landbouw langs het stikstofbeleid legt, dan kun je zien welke verschijningsvormen van landbouw zullen overleven, en welke juist niet. Voorbeeld: de kleine (biologische) boerderij met koeien in de wei zal ten ondergaan, de gesloten megastal zal overleven, omdat het eerste volgens de wetgeving ‘slechter’ is dan het tweede. Het rapport schetst hoe contraproductief een verkeerd gebruik van modellen kan zijn en hoe Nederland, door als enige in Europa van een risico-indicator een beleidsdoelstelling te maken (KDW), een leefomgeving creëert waar niemand voor heeft gekozen en die eigenlijk ook niemand wil. En dat juist degenen voor wiens belangen politici zeggen op te komen, zoals de boeren die kringlopen sluiten, de boeren die door innovaties hun uitstoot en voetafdruk verminderen of aan agrarisch natuurbeheer doen en de kleine familie- en gezinsbedrijven, op termijn zullen verdwijnen.
Zolang het stikstofmodel en de risico-indicator KDW in Den Haag regeren, zal daar geen verandering in komen, wat politici ook zeggen. Het rapport schetst daarom ook tien aanpassingen die noodzakelijk zijn om van stikstofbeleid weer natuurbeleid te maken. De Nieuwe Denktank zal deze de komende maanden voor het voetlicht brengen in het publieke debat.
Enkele citaten uit het rapport:
“Goed natuurbeleid is in de praktijk, evenals goed overheidsbeleid, nooit de uitkomst van een modelberekening in één enkel cijfer. Natuurbeheer is altijd een afstemming tussen allerlei belangen p.11].”
“Het hele stikstofbouwwerk van het kabinet is gebouwd op een wankel fundament. De relatie tussen het overschrijden van de KDW in een natuurgebied en de staat van het natuurgebied is veel losser dan het kabinet doet vermoeden” [p. 40].
“Kenmerkend voor het stikstofbeleid is dat er op geen enkele manier sprake is van een afweging van belangen. In plaats daarvan wordt er slechts gestuurd op één factor.” [p. 79].
“In het Nederlandse beleid wordt geen rekening gehouden met de wetenschappelijke beperkingen van AERIUS. Er vindt beleid plaats op basis van niet-significante cijfers.” [p. 82-83]
“Een te grote focus op de Natura2000-gebieden kan ten koste gaan van de natuur in de brede zin des woords.” [p. 115]