DND Nieuwsbrief november editie
Nederland wordt geregeerd door modellen en cijfers. Het besef moet groeien dat data een middel zijn tot een doel en niet andersom. Daarom zetten we in iedere nieuwsbrief een cijfer uit de actualiteit centraal en vragen we ons af: ‘Wat is het verhaal áchter dit cijfer?’. Zo brengen we diepgang terug in het spel van de (grote) getallen. Het nummer van de maand is: 811.
Jarenlang was het devies dat de overheid goedkoper, efficiënter en dus ook kleiner moest worden. Er werd bezuinigd op uitvoeringsdiensten, op de zorginfrastructuur en op defensie. De afgelopen kabinetten was er echter één overheidsdivisie die jaar op jaar groeide: de woordvoerders. Op dit moment is er een klein leger van 811 voltijdsbanen beschikbaar aan communicatieadviseurs, spindoctors en woordvoerders verspreid over de verschillende Haagse ministeries.
De explosieve groei van communicatieve meedenkers is het gevolg van de focus op beeldvorming. De vraag is steeds minder wát het beleid zou moeten zijn, maar vooral hoe het aan de mensen in het land verkocht moet worden. Relletjes en ophef domineren het politieke nieuws en daarom is het belangrijk om naar de pers en de samenleving een goed verhaal op te kunnen hangen.
Mochten burgers en de media doorvragen, dan willen de woordvoerders het allemaal best nog een keer rustig uitleggen. Maar het debat zou niet moeten gaan over wie de beste en meest overtuigende propagandastrategie op poten kan zetten. Door de focus op de beeldvorming wordt het debat gesmoord over waar we naartoe zouden moeten met ons land. Diepdoordachte plannen en visies doen het toch minder goed dan een vlotte oneliner die door de communicatieafdeling in elkaar is geknutseld.
Er is weinig plaats voor nieuwe ideeën en de ontwikkeling van beleid. Dit wordt pijnlijk duidelijk wanneer je bedenkt dat organisaties als De Rekenkamer en de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid minder mensen in dienst hebben dan de som van alle ministeriële woordvoerders.
Uiteindelijk is de explosieve groei van spindoctors en communicatieadviseurs een symptoom en niet de oorzaak van de problemen waar de landelijke politiek mee worstelt. Het maakt wel duidelijk dat de gekozen oplossing – méér beeldvorming en nogmaals uitleggen in plaats van met elkaar het debat voeren – een doodlopende weg is. Er zou in alle delen en lagen van onze overheid juist méér aandacht voor ideeënvorming moeten zijn. Of dat nou gaat om meer geld voor wetenschappelijke instituten van politieke partijen of om het verschuiven van de communicatiegelden naar de inhoudelijke adviesorganen van de overheid. De vraag is echter wel of een bestuur dat volledig in de greep is van beeldvorming uit zichzelf een draai kan maken terug naar debat en inhoud.
Gelukkig kunnen we als burgers zelf óók iets doen om deze beeldvormingsbeweging te keren. Daarvoor is het belangrijk om stevig in onze schoenen te staan in debatten over zaken als stikstof, pensioen en zorg. De Nieuwe Denktank wil burgers de argumenten en inhoud geven die het gat kunnen vullen dat nu door spindoctors wordt dicht geplamuurd. Met nieuwe ideeën voor het politieke midden op basis van waarden die voor grote delen van de samenleving buiten Den Haag nog steeds zeggingskracht hebben.
Tegenover de ruim achthonderd woordvoerders zetten we een beweging van betrokken burgers. Daarvoor kunnen we uw steun gebruiken. Dit kan in de vorm van een gift of door deze nieuwsbrief door te sturen aan mensen om u heen. Want de beste beeldvorming is die van plannen die de crises die Nederland teisteren écht het hoofd bieden!