Den Haag, 14 november 2022
Terwijl het hart van de Nederlandse democratie in de steigers staat voor de verbouwing van Het Binnenhof, verzamelde zich aan de andere kant van het Plein een zestigtal mensen voor een politiek café. Niet alleen het parlementsgebouw is aan renovatie toe, maar juist ook het politieke midden vraagt om restauratie. In dat licht organiseerde De Nieuwe Denktank een bijeenkomst om de schijnwerpers te zetten op de schade van het technocratisch milieubeleid. De aanwezigen kregen een tweetal voordrachten te horen en gingen in discussie over hoe we uit het bureaucratisch moeras kunnen komen.
De avond werd geopend en geleid door microbioloog, columnist en DND-curator Rosanne Hertzberger. In haar welkomstwoord vertelde ze meer over haar betrokkenheid bij De Nieuwe Denktank en waarom het van belang is om ons niet blind te staren op ‘de wetenschap’ bij het maken van beleid. Beleidsmakers schermen met data, rapporten en modellen om hun besluiten te onderbouwen, zonder dat écht duidelijk is of de papieren werkelijkheid ook écht iets zegt over de effecten. De Nieuwe Denktank hoopt dit te doorbreken.
De eerste bijdrage werd gegeven door CDA-raadslid Diederik Boomsma. Uit eigen ervaring als gemeenteraadslid in Amsterdam vertelde hij de aanwezigen hoe een technocratische manier van denken het milieubeleid beïnvloedt. Als eerste benoemde Boomsma het voornemen om grote windturbines te plaatsen dicht op de bebouwing in de hoofdstad. Dát was namelijk afgesproken aan klimaattafels en vervolgens in de Regionale Energiestrategie gezet. Maar op zee waait het harder, waait het vaker, kunnen de molens hoger, levert een windturbine meer elektriciteit op voor minder geld, bespaar je meer CO2, er wonen geen mensen, en er is voldoende ruimte.
Er is geen inhoudelijk goede reden om windturbines in Amsterdam te plaatsen, en wel heel veel bezwaren. Inhoudelijke argumenten tégen de windmolens in Mokum lijken echter aan dovemansoren gericht.
Vervolgens sprak Boomsma over biomassa als technocratisch stokpaardje. De overheid heeft miljarden uitgegeven om biomassacentrales te realiseren, omdat tien jaar geleden is besloten dat die CO2-neutrale energie leveren. In werkelijkheid leiden ze niet alleen tot een hogere CO2-uitstoot dan bij het verbranden van olie of gas, maar ook tot ecologische schade. Een overduidelijk vervuilende oplossing, die enkel op papier duurzaam was. En overigens zijn nieuwe kerncentrales verreweg de beste oplossing: een nieuwe kerncentrale levert negentien keer meer duurzame elektriciteit dan alle windturbines en zonnepanelen van de RES Noord-Holland Zuid bij elkaar. Maar dan veel stabieler. In een dichtbevolkt land en in een dichtbevolkte stad als Nederland waar ruimte zo schaars is, kun je daar niet omheen.
Op vragen uit de zaal waar volgens Boomsma de oplossing te vinden is, antwoordde hij met één woord: ‘staatsmanschap’! De Nederlandse politiek moet de technocratie en modellen van zich af durven te werpen en weer visie tonen op duurzaamheidsbeleid. Op dit moment is de logica achter het beleid samen te vatten als ‘Computer says no!’. Het model zegt het, dus het is waar. Boomsma plaatst daar tegenover een politiek met visie waar belangen en ideologie in het openbaar botsen en een compromis wordt bereikt. Daarbij is wetenschap een hulpmiddel. Wetenschap kan ons niet vertellen wat goed of juist beleid is. Dát komt enkel tot stand via democratisch debat en staatsmanschap.
De tweede spreker was Quinten Pluymaekers, co-auteur van het stikstofrapport van De Nieuwe Denktank. Hij betoogde dat het huidige stikstofbeleid niet alleen ineffectief is in het bestrijden van stikstof, maar ook juist veel ongewenste effecten heeft. In zijn verhaal vertelde Pluymaekers over biologische boeren met hun bedrijf dicht op natuurgebieden. Het bedrijfsmodel van deze agrarische ondernemers is alom geprezen vanwege de balans tussen natuur en landbouw. Het stikstofkaartje van het kabinet zet deze boeren echter op nummer één wat betreft schade voor de natuur. Dat hun bedrijf onlosmakelijk verbonden is met de natuurgebieden, is geen argument. Opnieuw wordt duidelijk dat het stikstofmodel Nederland regeert en niet de democratisch verkozen politici.
Zijn verhaal kreeg veel bijval vanuit de aanwezigen in het politiek café. De vraag was wat het alternatief is dat De Nieuwe Denktank biedt. Pluymaekers betoogde dat het belangrijk is om de politiek en beleidsmakers kritisch te blijven bevragen. Het onderzoek van DND maakt duidelijk dat het huidige beleid niet alleen onlogisch, maar ook schadelijk is. Niet het kleinschalige, biologische familiebedrijf, maar de industriële megastal zal overleven als we de weg volgen die het Kabinet is ingeslagen. Betrokken burgers moeten stap voor stap het beleid bevragen en zo langzaam ontrafelen. Er is visie nodig op natuur en landbouw. Waar willen we wel bepaalde natuur, bedrijvigheid, landbouw of woningen en wat zijn we bereid daarvoor in te leveren. Op dit moment staren we ons nog te veel blind op enkel stikstof. De politiek kan zich dan achter het model blijven verstoppen om maar geen grotere visie te hoeven formuleren waar we heen willen met Nederland.
Bent u benieuwd naar het verhaal van De Nieuwe Denktank, over alles van stikstof tot pensioenen? Wil u meedenken en debatteren over waar we met Nederland naartoe moeten? Zoekt u naar een alternatief voor het vastgelopen landsbestuur? Volg en steun De Nieuwe Denktank door u te abonneren op onze nieuwsbrief of met een gift! U kunt alles vinden op onze website.
Van harte welkom op een van onze volgende activiteiten!